De aanleg van de in Rusland gebouwde Nord Stream 2-pijpleiding, die van West-Rusland via de Baltische Zee naar Duitsland loopt, zal naar alle waarschijnlijkheid begin volgend jaar worden afgerond. Het project, evenals Duitsland – de grootste Europese voorstander – is al lang bekritiseerd, niet alleen om redenen van energiezekerheid, maar ook om wat het betekent voor de fragiele geopolitieke situatie aan de oostelijke grenzen van Europa en de milieueffecten.
Eén van de belangrijkste tegenstanders van het project was Rebecca Harms, een Duitse politicus die tot mei lid was van het EP en van de energiecommissie van het Europees Parlement.
In een open brief, samen geschreven met nog 90 EU-wetgevers in 2018, betoogde mevrouw Harms dat de Duitse regering door het pijplijnproject te steunen, tegen de wil van de Europese Commissie inging, het Europees Parlement en de meerderheid van de EU-lidstaten. “[De Duitse regering] staat een grote kloof toe tussen EU-lidstaten om voort te woekeren op een moment dat de EU meer dan ooit cohesie nodig heeft,” schreven de EP-leden en merkten op dat noch Europa noch Duitsland zich een dergelijke verdeeldheid kunnen veroorloven.
In het geval van Emerging Europe herhaalt het voormalige EP-lid haar standpunt.
“Nord Stream 2 is in strijd met verschillende van onze gemeenschappelijke [Europese] doelen”, zegt ze. “Namelijk, onze doelstellingen om de energievoorziening te verzekeren door diversificatie van onze invoer,” wijzend op Europa’s eerdere ervaringen met Rusland, die in zowel 2006 als 2009 besloot de doorvoer van haar gas via Oekraïne te stoppen wegens prijsgeschillen. “Het is ook in strijd met de klimaatdoelstellingen van de EU en de toezeggingen van de Overeenkomst van Parijs, aangezien Rusland EU-geld verdiende met gasaankopen, wederom gebruikt om te investeren in meer infrastructuur voor de productie en het beheer van fossiele brandstoffen,” voegt ze eraan toe en wijsde erop dat het Europese blok niet in staat is om de koolstofarme economie van zijn economieën te bereiken en aan de verplichtingen van het Klimaatakkoord van Parijs te voldoen als het “zich blijft ontwikkelen en blijft betalen voor deze enorme infrastructuur voor fossiele brandstoffen”.
Volgens Harms leidde de vermindering van de Rusische gasvoorziening naar landen als Oostenrijk, Duitsland en Slowakije in 2014, als reactie op de EU-gas verkoop aan Oekraïne tijdens de zich dan ontwikkelende crisis op de Krim en de Donbas, tot een debat op EU-niveau over de energiedimensie van beveiligingsproblemen. “Sindsdien hebben we besproken hoe we niet alleen voor ons, maar ook voor de landen van het Oostelijk Partnerschap, een robuustere bevoorradingszekerheid kunnen realiseren”, zegt ze, en toevoegend: “het is een grote fout van de Duitse regering om Nord Stream 2 na te streven in ondanks alle negatieve ervaringen die de EU in het verleden met president Poetin heeft gehad”. Mevrouw Harms is van mening dat de sectorale economische sancties die de EU aan Rusland heeft opgelegd vanwege zijn illegale acties in Oekraïne,“ de belangrijkste politieke reactie” van de EU op de Oekraïne crisis. “Duitsland ondermijnt deze reactie door de Russische pijpleiding te ondersteunen”, benadrukt ze.
Duitsland, wiens invoer van Russisch gas zal toenemen, heeft het pijplijnproject al lang als noodzakelijk gerechtvaardigd en staat nu onder toenemende druk om eerdere beloften van bondskanselier Angela Merkel waar te maken om fossiele brandstoffen geleidelijk af te schaffen en zijn economie te stimuleren – vooral na de onthulling dat het land zijn energiedoelstellingen voor 2020 niet zal kunnen halen.
Er is ook veel twijfel over de klimaatdoelstellingen voor 2030 realistisch zijn. Mevrouw Harms betoogt echter dat het onlangs aangekondigde klimaatactieplan van de Duitse regering, waarin het de economie van het land wil versnellen, niet is wat ze een “totale mislukking” zou noemen. Hoewel ze het onvoldoende acht, voegt ze eraan toe dat het de juiste manier is om de verbintenissen van mevrouw Merkel te herstarten.
“Nord Stream 2 is echter in strijd met zowel de klimaatdoelstellingen van Duitsland, de steun van mevrouw Merkel voor de overgang naar een koolstofvrije enconomie en haar positie om Oekraïne te steunen met het sanctioneren van Russische acties”, zegt ze, nota nemend van de verklaring van Rusland eerder dit jaar om de gastransit via Oekraïne te verminderen zodra het project van de pijpleiding is voltooid, bewees opnieuw dat het doel van het project is om de posities van Oekraïne te verzwakken.
“De EU moet groot denken”
Mevrouw Harms bespreekt haar verwachtingen van EU-instanties over het algemene gebruik van fossiele brandstoffen en is van mening dat de EU “groot moet denken” als het gaat om klimaat- en energiezekerheid. “Voor mij is een klimaatunie of een verdrag voor hernieuwbare energiebronnen en efficiëntie het positieve toekomstige project waarvoor de tijd rijp is. Zo’n nieuw verdrag of overeenkomst kan innovatie in de industrie en de economie stimuleren, banen creëren en het Europese project nieuw leven inblazen, “benadrukt ze, en voegt eraan toe dat dergelijke initiatieven niet alleen een krachtig antwoord zijn op de lopende klimaatprotesten in de hele EU , maar een uitnodiging voor jongeren om zich in te zetten voor de toekomst.
“Toenemende import uit Rusland vermindert onze onafhankelijkheid. Het ontbreekt ons nog steeds aan een gemeenschappelijke energiestrategie om onze afhankelijkheid van zeer problematische exportlanden te verminderen, om investeringen in duurzame energieproductie en -verbruik te versterken, “vervolgt ze, benadrukkend dat” niet alleen hernieuwbare energiebronnen, maar investeringen in besparingen en efficiëntie grotere voordelen voor de EU-burgers opleveren.”
Het voormalige Duitse EP lid ziet de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen als een van de belangrijkste gebieden waar duurzame innovatie kan worden gerealiseerd. “Afbouw van nucleaire en alle fossiele brandstoffen voor elektriciteitsproductie is mogelijk. Maar het proces is niet zonder uitdagingen en heeft meer wil en aandacht nodig. We moeten dit uitdagende proces versnellen als we het eens zijn over de urgentie om de klimaatverandering aan te pakken, ”vertelt ze Emerging Europe, benadrukkend dat Ursula von der Leyen, de aantredende voorzitter van de Europese Commissie, aanzienlijke beloften heeft gedaan in de strijd tegen klimaatverandering, waaronder de implementatie van een “Europese Green Deal”, een initiatief dat eerder werd voorgesteld door de Europese Groenen. “Ik hoop dat de nieuwe Commissie niet alleen veelbelovend is, maar de komende jaren ook zal presteren.”
Nu nog niet stoppen?
Mevrouw Harms wijst erop dat Europese instellingen, aangestuurd door een sterke, meerpartijencoalitie van EU-wetgevers in de Scandinavische en Oost-Europese lidstaten, hard hebben geprobeerd een politieke consensus te vinden tegen de wil van Duitsland om de samenwerking met Gazprom, de Russische gasreus, te vergroten. “Wat is bereikt, is nog niet het einde van de nieuwe pijpleiding”, concludeert ze, echter, merkt zij op dat “de pijpleiding in ieder geval moet voldoen aan de EU-regels” nadat de Raad van de Europese Unie de EU-gasrichtlijn heeft gewijzigd en kwam overeen het toepassingsgebied van EU-kaders voor externe leveranciers uit te breiden.
Nu Stream 2 bijna voltooid is, blijft het waarschijnlijk dat de pijpleiding inderdaad gas naar Europa zal leveren. Niettemin, als Gazprom weigert te voldoen aan de gewijzigde EU-gasrichtlijn of de recente beslissing van het Europese Hof om de gastransit via een Duitse Nord Stream-pijpleidingsverbinding te beperken, blijft er een scenario waarin de nieuwe Europese Commissie actie moet ondernemen. “Het zou een grote fout zijn als de EU-commissie Gazprom zou toestaan te ontsnappen aan de overeengekomen regels. Het zou een precedent scheppen en de macht van de Commissie verzwakken. Ze zouden verliezen wat is bereikt voor de institutionele macht van de EU in een zeer belangrijk deel van de gemeenschappelijke markt en voor onze gemeenschappelijke veiligheid ”, waarschuwt ze.
Het voormalige EP lid is van mening dat de EU ook gedwongen zou zijn om de Russische gasleveringen via Nord Stream 2 te stoppen als Gazprom en de staatshuishoudkundige Naftogaz van Oekraïne geen overeenstemming bereiken over gastransit via Oekraïense pijpleidingen naar Europa. De eerste ronde van EU-bemiddelde gesprekken tussen de twee partijen eindigde zonder een deal. De onderhandelingen zullen naar verwachting eind oktober worden hervat.
Add Comment