Het besluit van het Europese Hof van Justitie (HvJ) op 10 september om de toegang van de Russische gasreus Gazprom tot de Opal-pijpleiding in Oost-Duitsland -die Nord Stream met Duitsland verbindt- te beperken, wordt door Europese landen die bezorgd zijn over energiezekerheid gezien als een positieve stap. Anderen hebben gesuggereerd dat de uitspraak de kansen van Oekraïne op een nieuwe afspraak met betrekking tot de gastransit met Rusland kan vergroten.
De recente uitspraak vereist dat Gazprom zijn gastransporten via de Opal-pijpleiding vermindert door deze te beperken tot maximaal 50 procent van de capaciteit.
De rechtszaak werd voorgedragen door het Poolse staatsgasbedrijf PGNiG nadat de Europese Commissie in 2016 een eerdere limiet op pijpleidingtransporten verwijderde.
“De commissie heeft geen onderzoek verricht naar de impact van de wijziging van de vrijstellingsregeling voor de Opal-pijpleiding op de voorzieningszekerheid van Polen,” zei het HvJ in een verklaring.
De beslissing vernietigde een uitspraak van een lagere rechtbank die de rechtszaak van PGNiG verworpen had en onbeperkte gasoverdracht toestond.
“De rechtbank is het met onze argumenten eens, “vertelde de Poolse minister van energie, Krzysztof Tchórzewski, aan Reuters. Hij benadrukte ook dat de uitspraak in wezen zou voorkomen dat Rusland gasdoorvoer stopzet via pijpleidingen die door Oekraïne lopen.
Samen met andere Oost-Europese staten vreest Polen dat het uitgebreide gasvolume afkomstig van Nord Stream en Nord Stream 2, een andere Russische pijpleiding die momenteel wordt gebouwd, Oekraïne zijn gastransportrol zou verliezen en zodanig de Europese energiezekerheid in gevaar zou brengen.
In de eerste ronde van gasbesprekingen tussen Rusland en Oekraïne, gehouden op 19 september, uitte Andrey Kobolyev – de CEO van Oekraïne Naftogaz – optimisme over de beslissing van de EU-rechtbank en noemde het een “aangename verrassing”. Hij merkte ook op dat de uitspraak “een teken van geleidelijke verandering in Europa’s houding ten opzichte van Gazprom en Ruslands gebruik van gas als een instrument van politieke invloed” was.
“De beslissing verbetert de onderhandelingspositie van Oekraïne met Rusland,” zei Piotr Wozniak, CEO van PGNiG tegen Bloomberg, toevoegend dat het de Russische gastransit via Opal jaarlijks met meer dan 12 miljard kubieke meter gas zou verminderen.
“Als Gazprom niet in staat is om de gehele capaciteit van Opal te gebruiken, zal het aanzienlijke hoeveelheden gas, via Oekraïne of Wit-Rusland, naar de EU moeten blijven sturen , “zei Rauf Mammadov, een analist van de Jamestown Foundation, en merkte voor het eerst op dat Gazprom’s export naar Europa in de eerste zes maanden van dit jaar daalde.
Sommige waarnemers zijn echter van mening dat de uitspraak van het EHJ de hand van Oekraïne kan verzwakken.
“De Europese Commissie denkt misschien dat het een sterkere hand heeft in de onderhandelingen, maar ik denk dat het een verkeerde logica is,” vertelde Katja Yafimava, een energie-expert van het Oxford Institute, van Bloomberg. “Het verkleint de kans op een langetermijncontract voor de doorvoer door Oekraïne,” voegde ze eraan toe.
“Vóór de uitspraak had Gazprom de verzekering voor de Opal-capaciteit, maar nu is het onzeker,” vervolgde ze, erop wijzend dat de Russische gasreus niet verplicht is om de tienjarige deal met Oekraïne te maken die de EU voorstelt.
De uitspraak van het Luxemburgse gerecht komt te midden van een overgangsperiode in het leiderschap van de EU, met de nieuwe Europese Commissie die pas in november aantreedt. Naar verwachting zal Nord Stream 2 begin 2020 klaar zijn.
In een interview met Ursula von der Leyen van het Duitse tijdschrift Bild, waarschuwde de president-elect van de inkomende Europese Commissie voor ‘het gevaar van een te grote afhankelijkheid van Russische energie’.
In mei vertelde mevrouw von der Leyen, een voormalige Duitse minister van Defensie, echter aan CNBC dat Duitsland ‘niet te bezorgd’ was over de veiligheidsrisico’s van de pijpleiding, met het argument dat het een voldoende aanvulling zal zijn om de invoer van energie te diversifiëren.
Eerder dit jaar verzette Duitsland zich ook tegen de invoering van een Europese gasrichtlijn die ervoor moet zorgen dat de EU-regels voor gasliberalisering van toepassing zijn op pijpleidingen die herkomstig zijn uit derde landen, algemeen gezien als een stap om Nord Stream 2 te ondersteunen.
Samen met andere grote westerse energiebedrijven zijn de Duitse Uniper en Wintershall lid van het consortium dat de Nord Stream 2-pijpleiding bouwt.
Add Comment